مطالعات

بعضی آن را هفت چين يعنی هفت چيز چيده شده از درخت می دانند.حتی در برخی نقاط ،سفره هفت ميم هم رواج داشته واقلامی مانند،

1-ميوه 2-ماهی3-مرغ4-ماست5-مرباء6-مسقطی7-ميگو ياچيزهای ديگر را شامل می شده است.

متداول ترين سفره نوروزی همان هفت سين است.يكی از محققين هفت سين را كوتاه شده سينی می داندبنابر نظر اين محقق،در زمان ساسانيان يكی از كالاهای با ارزشی كه ازچين وارد می شده ظرف های از جنس كائولين بوده است كه«چينی» يا به گويش ديگر «سينی» وبه شكل معرب «صينی»ناميده می شده است.

مردم ،اين ظرف ها را پراز نقل وشيرينی وشكر كرده، به تعداد هفت امشاسبندان برسر خوان نورزی به نام هفت سينی يا هفت قاب نام گرفت وبعدها با حذف ياء نسبت به صورت هفت سين هفت سينی استعمال می شود.

منبع:نوروز ايرانيان تاليف نازيلا ناظمی انتشارات همراه چاپ سوم زمستان 1380

هفت سين تمثيلی از هفت ايزد دين مزديسناست.زرشتيان ايران،خوان نوروزی را با سه سينی ،هريك حاوی هفت گونه شيرينی ،ميوه تازه وخشك به نشانه هفت فرشته امشاسبندان می چيدندوبراين باور بودند كه اين فرشتگان در فروردگان از جهان مينوی به جهان خاكی فرود می آيند.

هفت گونه خوراكی ويژه خوان نوروزی هريك در فرهنگ ايران زمين نشانه وبيان شيوه برداشت های مردم است؛به طور مثال آينه نماد پاكی ويكرنگی وبز تابنده هستی ازلی وبخت وسياهی،تخم مرغ نماد آفرينش وزايندگی،ماهی وشمشاد مظهر ناهيد وفرشته آب وزندگی ،سبزه نشانه رويش وحيات ،انار مظهر باروری وفراوانی ،نان نماد بركت وفزونی واسپند وسير رانندهٴ ارواح زيان كار.

درباره قدمت هفت سين اطلاعات چندانی در دست نيست ام به نظر می رسدكه اين سفره با توجه به اين كه نوروز جشن بازگشت ارواح در گذشته بوده است دگرگون شده  سفره ای باشد كه در روزهای فروردگان برای روان در گذشتگان در اتاق مرده بالای بام خانه می گستراندند اما آن چه مسلم است اين سفره براساس نوشته های  مورخانی مانند ابوريحان بيرونی از دوره ساسانی تا كنون به همين شكل بوده است .اين اقدام ومراسم هيچگاه در طول تاريخ ثابت نبوده است .

اما چرا هفت سين؟

هفت در فرهنگ ايرانی عدد مقدسی است.كه هفت امشاسبند، هفت طبقه آسمان وزمين هفت فرشته مقرب خداوند،هفت دور فلك،و...نشانگر اهميت اين عدداست.

در سفره هفت سين همه اجزاء جنبه نمادين دارند.سبزه، نخستين وشاخص ترين سينی است كه هر سفره ای به آن مزين می شود.اغلب زنان ترجيح می دهند سبزه را خودشان از دانه گندم ،عدس، يا جو سبز كنند.

سين های بعدی سيب،سمنو،سير، سنجد، سكه وسماق هستندكه بانيت هفت سين خوشبختی سعادت، سيادت، سلامت، سپيد روزی،سرافرازی ،سخاوت وسربلندی روی سفره چيده می شوند.

منبع :برگرفته از خبر گزاری ميراث فرهنگی 2/1/88تلتكس شبكه 3

سين های سفره هفت سين وكاركرد آنها:

سبزه:نماد خرمی ونو زيستی

سيب:نما مهر ومهرورزی نماد زايندگی وعشق

سركه:جايگزين شراب ونماد شادی.ميوه درخت تاك درايران باستان ميوه شادی خوانده می شد،نماد صبر وشكيبايی

سمنو:نماد خيروبركت

سير:نگهبان سفره ونمادتندرستی

سنجد:نماد حيات ونماد عشق

سماق:نماد مزه زندگی ومظهر طلوع وآغاز دوباره

سمك(ماهی):نماد زايش،تازگی،شادابی

سكه:نشان ثروت ودارندگی

از زمان ساسانيان رسم بود كه 25روز پيش از نوروزبرروی 7ستون گلی غلات يا هبوبات می كاشتند وهركدام محصولش خوب بود،باور داشتند كه آن محصول درآن سال خوب می شود.

سفره هفت سين يا هفت شين اشاره به هفت امشاسبندان است

منبع:ص115آشنايی با دين زرتشت مهرداد ايزد پناه انتشارات محور

آنچه در سفره هفت سين به عنوان مجموعه نمادهای استقبال از بهار قرار می گيرد ،بايد اين5  ويژگی را داشته باشد.

1-كلمه بايد فارسی باشد.

2-با بند واژه «س»آغاز شده باشد.

3-ريشه گياهی داشته باشد.

4-خوردنی باشد.

5-اسم مركب نباشد.يعنی نام آن از واژه های تركيبی (مانند سبزی پلو،سير ترشی ،سيب زمينی و مانند آنها ساخته نشده باشد)

در زبان پارسی تنها هفت چيز است كه اين ويژگی ها را دارد:

1-سير:نماد دارويی ودرمان دارد وماده ای گند زدا است.

2-سيب:نماد زيبايی ،تندرستی وسلامت است.

3-سبزی (سبزه):نماد حيات نو ،سبزبودن وزندگی دوباره است.

4-سنجد:نماد عشق وعلاقه است.

5-سركه:نماد صبر وشكيبايی وجاودانگی است.

6-سمنو:نماد فراوانی وبركت است.

7-سماغ:نماد باران يارنگ طلوع خورشيد است.

منبع :تلتكست شبكه 2مورخه 3/1/90

دكتر فريدون جنيدی درباره هفت سين چنين فرموده اند:

درايران باستان هفت سبزه می كاشتند.1-گندم2-جو3-نخود4-عدس5-ماش6-ارزن7-لوبياواين هفت سبزه را در خوان نوروزی قرار می دادند؛زيرا معتقد بودند كه داده های خداوند از گياهان شروع می شود.با گذشت زمان هفت سبزه به هفت سين تبديل شد،اما اگر خوب دقت كنيم خواهيم ديد كه هفت سين نوروزی ريشه گياهی دارد ونماد گياه محسوب می شود.

منبع :تلتكست شبكه 3مورخه 3/1/87

تهيه كننده:علی خمسه سرگروه مطالعات اجتماعی راهنمايی